Gazi Ahmet Muhtar Paşa Kültür Evi

Kars’ın büyük bedeller ödenerek geri alınan özgürlüğünün simgesi haline gelen Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı sade, zarif, bir o kadar etkileyici bir mekan.  

Şehirlerin önemli zamanlara tanıklık etmesi mimari yapılar üzerinden yorumlanabilir. Müzeler ve kültür evleri, mimari yapıların geçmişten kalan en somut örneklerinden. Kars’a geldiğinizde şehrin tarihi dokusu ile mimarinin buluşma noktalarından biri de Gazi Ahmet Muhtar Paşa Kültür Evi.

Kars, insanlığın doğuşundan bu yana medeniyetlerin beşiği olmuş bir şehir. Doğu Anadolu’nun farklı coğrafyalara açılan bir  kapısı. Konumunun önemi gereği de oldukça savaş görmüş. Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı ise yakından görmeye değer, bir savaş dönemi yapısı.

Karargah Binası Olarak İnşa Edildi

Günümüzde kültür evi olarak ziyarete açılan Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı’nın inşası iki yüz yıl öncesine dayanır.1800’lerin başında yapılmaya başlanan karargah, 1877-1878 yılları arasında Ruslarla yaşanan zorlu savaş döneminde askeri birliklerin kaldığı yer olarak kullanılmaya başlanır.

40 senelik Rus hakimiyetinde kalan Kars’ta Baltık mimarisinin etkileri yoğun olarak görülse de Gazi Ahmet Muhtar Paşa Konağı, dönemin Osmanlı mimarisini yansıtan son yapılardan. 

Osmanlı’dan Kalan Tarihi Hatıra

Gazi Ahmet Paşa Konağı’nın bir Osmanlı dönemi yapısı olduğunu ilk görüşte anlamak mümkün. Sizi karşılayan tahta döşemeli binanın giriş kapısında, bir Osmanlı kültürü olan haremlik ve selamlık motiflerinin kapı tokmağında kullanıldığını göreceksiniz. Osmanlı’da eve dışarıdan gelen misafirin kadın veya erkek olduğunu anlamak için kapılara iki tokmak konur. Daha tok ses çıkaran tokmak bir erkeğin geldiğini ifade eder.

1870’li yıllarda Osmanlı’da en çok yapılan mesleğin marangozluk ve dülgerlik, yani ahşap bina yapma zanaatini yapan meslek kolu, olduğu bilinir. 

Girişte konağa adı verilen Gazi Muhtar Paşa’nın büstü sizi karşılıyor. Ruslar ile yapılan 93 Harbinde Kafkasya cephesinin başkomutanı olan Ahmet Muhtar Paşa’ya  ‘’Gazi’’ ünvanı burada elde ettiği başarılara ithafen veriliyor. 

2001 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından alınan kararla, Kars Valiliği tarafından restore edilen konak  günümüzde sanat galerisi niteliğini taşıyor.

Günümüzde Konak ve Kültür Evi 

Konak, günümüzde sanat galerisi olarak ziyaretçilerine kapılarını açıyor. İçeride Mustafa Kemal Atatürk, Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Kars’ın alınmasında büyük bir öneme sahip Halit Paşa ve dönemin diğer önde gelen isimlerin balmumundan yapılmış heykelleri var. Burada bulunan tarihi belgeler ve açıklamalar ile 1800’lü senelerin Osmanlı Devleti’ne ışık tutuyor. 

Kars’ın merkezinde bulunan iki katlı taş bina, tahta pencereleriyle sade, içinizi ısıtan bir görüntüye sahip. Konağın güney yönünde bulunan ahşap balkon, yapının en dikkat çeken kısımlarından biri. Balkona çıkıp Kars’ın merkezine konumlanmış bu küçük, çam ağaçlarıyla dolu bahçeyi görmek Kars gezinize keyif katıyor. 

Konağın içi, peç olarak adlandırılan bir ısıtma sistemi ile ısıtılıyor. Diğer tarihi binalardan farklı olarak kullanılan bu sistem, Kars’ta yaşanan soğuk kış aylarında  içeride bulunan sobadan çıkan ısının duvarlara yayılarak tüm binayı ısıtmasına deniyor.